การรู้ปัญจุปาทานขันธ์ โดยธรรมลักษณะ 5

ภิกษุ ท.! อุปาทานขันธ์ 5 อย่างนี้ มีอยู่, 5 อย่างอะไรบ้างเล่า?

ภิกษุ ท.! ปัญจุปาทานักขันธ์นั้น ได้แก่ ขันธ์คือรูปที่ถูกอุปาทานครองแล้ว, ขันธ์คือเวทนาที่ถูกอุปาทานครองแล้ว, ขันธ์คือสัญญาที่ถูกอุปาทานครองแล้ว, ขันธ์คือสังขารที่ถูกอุปาทานครองแล้ว, และขันธ์คือวิญญาณที่ถูกอุปาทานครองแล้ว.

ภิกษุ ท.! สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดก็ตาม ยังไม่รู้จักความก่อขึ้นแห่งอุปาทานขันธ์ 5 นี้, ไม่รู้จักวามตั้งอยู่ไม่ได้ของอุปาทานขันธ์ 5 นี้, ไม่รู้จักอุปาทานขันธ์ 5 ในแง่ที่มันให้รสอร่อย, ไม่รู้จักอุปาทาขันธ์ 5 ในแง่ที่มันให้แต่โทษร้ายกาจ, ทั้งไม่รู้จักอุบายที่ไปให้พ้นอุปาทานขันธ์ 5 นี้ ตามที่ถูกที่จริงแล้ว ; ภิกษุ ท.! สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น แม้สมมติกันว่าเป็นสมณะผู้หนึ่ง ๆ ในสมณะทั้งหลายก็ตาม แม้สมมติกันว่าเป็นพราหมณ์ผู้หนึ่ง ๆ ในบรรดาพราหมณ์ทั้งหลายก็ตาม ก็หาอาจะเป็นสมณะ เป็นพราหมณ์ได้ไม่. หาสามารถทำให้แจ้งซึ่งประโยชน์ที่ตนมาเป็นสมณะ หรือประโยชน์ที่ตนมาเป็นพราหมณ์ ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง เข้าถึงแล้วแลอยู่ ในทิฏฐธรรมนี้ ได้ไม่เลย.

(ปฏิปักขนัย)

ภิกษุ ท.! สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใด ได้รู้จักความก่อขึ้นแห่งอุปาทานขันธ์ 5 นี้, รู้จักความตั้งอยู่ไม่ได้ของอุปาทานขันธ์ 5 นี้, รู้จักอุปาทานขันธ์ 5 ในแง่ที่มันให้รสอร่อย, รู้จักอุปาทานขันธ์ 5 ในแง่ที่มันให้แต่โทษร้ายกาจ, ทั้งได้รู้จักอุบายที่ไปให้พ้นอุปาทานขันธ์ 5 นี้ ตามที่ถูกที่จริงแล้ว ; ภิกษุ ท.! สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น ที่สมมติกันแล้ว่าเป็นสมณะบ้าง เป็นพราหมณ์บ้าง ก็เป็นสมณะหรือเป็นพราหมณ์ได้จริง และทำให้แจ้งได้ซึ่งประโยชน์ที่ตนเข้ามาเป็นสมณะ หรือประโยชน์ที่ตนมาเป็นพราหมณ์ ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง เข้าถึงแล้วแลอยู่ ในทิฏฐธรรมนี้.

- ขนฺธ. สํ. 17/195/295.

(สูตรข้างบนนี้แสดงวัตถุแห่งการรู้ด้วยอุปาทานขันธ์ ในสูตรอื่นแสดงด้วยอินทรีย์ 5 คือ สุขินทรีย์ ทุกขนิทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ โทมนัสสินทรีย์ อุเปกขินทรีย์. - 19/275-276/919-921.)


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

หนังสือที่เกี่ยวข้อง