ธรรมเป็นเครื่องเจริญแห่งปัญญา ฯลฯ

ภิกษุ ท. ! ธรรมทั้งหลาย 4 ประการ เหล่านี้ เป็นไปพร้อมเพื่อความเจริญแห่งปัญญา (ปญฺญาวุฑฺฒิ). ธรรม 4 ประการ อย่างไรเล่า ? 4 ประการ คือ :-

การคบหากับสัปบุรุษ (สปฺปุริสสํเสว) ;

การฟังพระสัทธรรม (สทฺธมฺมสฺสวน) ;

การทำในใจโดยแยบคาย (โยนิโสมนสิการ) ;

การปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม (ธมฺมานุธมฺมปฏิปตฺติ).

ภิกษุ ท. ! ธรรม 4 ประการ เหล่านี้แล เป็นไปพร้อมเพื่อความเจริญแห่งปัญญา.

- จตุกฺก. อํ. ๒๑/๓๓๒/๒๔๘.

[ ธรรม 4 ประการเหล่านี้ นอกจากจะเป็นเครื่องเจริญแห่งปัญญาแล้ว ยังได้ตรัสไว้ในบาลีแห่งอื่นอีก ดังนี้ ว่า : -

เป็นธรรมมีอุปการะมากแก่มนุษย์ (มนุสฺสภูตพหุการ) (๒๑/๓๓๒/๒๔๙) ;

เป็นองค์คุณเครื่องให้ถึงกระแสแห่งพระนิพพาน (โสตาปตฺติยงฺค) (๑๙/๔๓๔/๑๔๒๙) ;

เป็นเครื่องทำให้แจ้งซึ่งโสตาปัตติผล (โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยา) (๑๙/๕๑๖/๑๖๓๔) ;

เป็นเครื่องทำให้แจ้งซึ่งสกทาคามิผล (สกทาคามิผลสจฺฉิกิริยา) (๑๙/๕๑๗/๑๖๓๕) ;

เป็นเครื่องทำให้แจ้งซึ่งอนาคามิผล (อนาคามิผลสจฺฉิกิริยา) (๑๙/๕๑๗/๑๖๓๖) ;

เป็นเครื่องทำให้แจ้งซึ่งอรหัตตผล (อรหตฺตผลสจฺฉิกิริยา) (๑๙/๕๑๗/๑๖๓๗) ;

เป็นเครื่องให้ได้เฉพาะซึ่งปัญญา (ปญฺญาปฏิลาภ) (๑๙/๕๑๗/๑๖๓๘) ;

เป็นเครื่องให้มีความไพบูลย์แห่งปัญญา (ปญฺญาเวปุลฺล) (๑๙/๕๑๗/๑๖๔๐) ;

เป็นเครื่องให้มีปัญญาอันใหญ่หลวง (มหาปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๔๑) ;

เป็นเครื่องให้มีปัญญาอันหนาแน่น (ปุถุปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๔๒) ;

เป็นเครื่องให้มีปัญญาอันไพบูลย์ (วิปุลปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๔๓) ;

เป็นเครื่องให้มีปัญญาอันลึกซึ้ง (คมฺภีรปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๔๔) ;

เป็นเครื่องให้มีปัญญาอันหาประมาณมิได้ (อปฺปมตฺตปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๔๕) ;

เป็นเครื่องให้มีปัญญาเสมือนแผ่นดิน (ภูริปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๔๖) ;

เป็นเครื่องให้เป็นผู้มากด้วยปัญญา (ปญฺญาพาหุลฺล) (๑๙/๕๑๘/๑๖๔๗) ;

เป็นเครื่องให้เป็นผู้มีปัญญาฉับพลัน (สีฆปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๔๘) ;

เป็นเครื่องให้เป็นผู้มีปัญญาไว (ลหุปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๔๙) ;

เป็นเครื่องให้เป็นผู้มีปัญญาอันร่าเริง (หาสปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๕๐) ;

เป็นเครื่องให้เป็นผู้มีปัญญาแล่น (ชวนปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๕๑) ;

เป็นเครื่องให้เป็นผู้มีปัญญาคมกล้า (ติกขฺปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๕๒) ;

เป็นเครื่องให้เป็นผู้มีปัญญาเครื่องเจาะแทง (นิพฺเพธิกปญฺญตา) (๑๙/๕๑๘/๑๖๕๓).]


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

หนังสือที่เกี่ยวข้อง