เบญจขันธ์ เนื่องด้วยปัจจัยแห่งความเศร้าหมองและบริสุทธิ์

"ขาแตพระองคผูเจริญ ! ปูรณกัสสปะ ไดกลาวอยางนี้วา 'เหตุไมมี ปจจัยไมมี เพื่อความเศราหมองของสัตวทั้งหลาย, สัตวทั้งหลาย จักเศราหมอง โดยไมมีเหตุ ไมมีปจจัย; และเหตุไมมี ปจจัยไมมี เพื่อความบริสุทธิ์ของสัตวทั้งหลาย, สัตวทั้งหลายยอมบริสุทธิ์ได โดยไมมีเหตุ ไมมีปจจัย' ดังนี้; ในเรื่องนี้ พระผูมีพระภาคเจา กลาวอยางไร? พระเจาขา!"

มหลิ ! เหตุมี ปจจัยมี เพื่อความเศราหมองของสัตวทั้งหลาย, สัตวทั้งหลายจักเศราหมอง เพราะมีเหตุมีปจจัย; มหลิ ! และเหตุมี ปจจัยมี เพื่อความบริสุทธิ์ของสัตวทั้งหลาย, สัตวทั้งหลาย ยอมบริสุทธิ์ได เพราะมีเหตุ มีปจจัย.

"ขาแตพระองคผูเจริญ ! เหตุปจจัย เพื่อความเศราหมองของสัตวทั้งหลายเปนอยางไร? และสัตวทั้งหลาย จักเศราหมอง เพราะมีเหตุมีปจจัย อยางไรเลา? พระเจาขา!"

มหลิ ! ถาหากรูปก็ดี เวทนาก็ดี สัญญาก็ดี สังขารทั้งหลายก็ดีและวิญญาณก็ดี เหลานี้ จักไดเปนทุกขโดยถายเดียว อันทุกขตามสนอง หยั่งลงสู่ความทุกข ไมหยังลงสู่ความสุขเสียเลยไซร, สัตวทั้งหลาย ก็จะไมกําหนัดยินดีนักในรูป ในเวทนา ในสัญญา ในสังขารทั้งหลาย และในวิญญาณเหลานี้. มหลิ ! แตเพราะเหตุที่ (ตามความรูสึกของสัตวผูยังไมรูตามเปนจริง) รูปก็ดี เวทนาก็ดี สัญญาก็ดี สังขารทั้งหลายก็ดี และวิญญาณก็ดี ยังนํามาซึ่งความสุข อันสุขตามสนอง หยั่งลงสูความสุข ไมหยั่งลงสู่ความทุกขก็มีอยู, สัตวทั้งหลาย จึงกําหนัด ยินดีนักในรูป ในเวทนา ในสัญญา ในสังขารทั้งหลาย และในวิญญาณ. เพราะความกําหนัดยินดี จึงพัวพันอยูในมันเพราะความพัวพัน จึงเศราหมองรอบดาน. มหลิ ! สิ่งเหลานี้แหละ เปนเหตุเปนปจจัย เพื่อความเศราหมองของสัตวทั้งหลาย, สัตวทั้งหลาย ยอมเศราหมอง เพราะมีเหตุ มีปจจัย โดยลักษณะเชนนี้

"ขาแตพระองคผูเจริญ ! ก็เหตุปจจัย เพื่อความบริสุทธิ์ของสัตวทั้งหลายเปนอยางไร? และสัตวทั้งหลาย ยอมบริสุทธิ์ได เพราะมีเหตุ มีปจจัย อยางไรเลา ? พระเจาขา !"

มหลิ ! ถาหากรูป ก็ดี เวทนาก็ดี สัญญาก็ดี สังขารทั้งหลายก็ดีและวิญญาณก็ดี เหลานี้ จักไดมีสุขโดยถายเดียว อันสุขตามสนอง หยั่งลงสูความสุข ไมหยั่งลงสูความทุกขเสียเลยไซร, สัตวทั้งหลาย ก็จะไมเบื่อหนายในรูป ในเวทนา ในสัญญา ในสังขารทั้งหลาย และในวิญญาณ เหลานี้. มหลิ ! แตเพราะเหตุที่ รูป ก็ดี เวทนาก็ดี สัญญาก็ดี สังขารทั้งหลายก็ดี และวิญญาณก็ดี เปนทุกข อันทุกขตามสนอง หยั่งลงสูความทุกข ไมหยั่งลงสูความสุข ก็มีอยู, สัตวทั้งหลายจึงเบื่อหนาย ในรูป ในเวทนา ในสัญญา ในสังขารทั้งหลาย และในวิญญาณ. เมื่อเบื่อหนาย ยอมคลายกําหนัด เพราะคลายกําหนัด ยอมบริสุทธิ์ได. มหลิ ! สิ่งเหลานี้แหละ เปนเหตุเปนปจจัยเพื่อความบริสุทธิ์ของสัตวทั้งหลาย, สัตวทั้งหลาย ยอมบริสุทธิ์ได เพราะมีเหตุมีปจจัย โดยลักษณะเชนนี้ แล.

- ขนธ. สํ. 172/87/132, ขนธ. สํ. 85/131/132.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

หนังสือที่เกี่ยวข้อง