ผู้ปัญญาวิมุตต์ (อีกนัยหนึ่ง)

ผู้ปัญญาวิมุตต์ (อีกนัยหนึ่ง)11.19

อานนท์! วิญญาณฐิติ 7 เหล่านี้ และ อายตนะ 2 มีอยู่. วิญญาณฐิติเหล่าไหนเล่า ? วิญญาณฐิติ 7 คือ :-

1. อานนท์ ! สัตว์ทั้งหลาย มีกายต่างกัน มีสัญญาต่างกัน มีอยู่ ; ได้แก่มนุษย์ทั้งหลาย, เทวดาบางพวก และวินิบาตบางพวก : นี้คือ วิญญาณฐิติ ประเภทที่ 1.

2. อานนท์ ! สัตว์ทั้งหลาย มีกายต่างกัน มีสัญญาอย่างเดียวกัน มีอยู่; ได้แก่พวกเทพผู้นับเนื่องอยู่ในหมู่พรหมที่บังเกิดโดยปฐมภูมิ และสัตว์ทั้งหลายในอบายทั้ง 4 : นี้คือ วิญญาณฐิติ ประเภทที่ 2.

3. อานนท์ ! สัตว์ทั้งหลาย มีกายอย่างเดียวกัน มีสัญญาต่างกัน มีอยู่; ได้แก่พวกเทพอาภัสสระ : นี้คือ วิญญาณฐิติ ประเภทที่ 3.

4. อานนท์ ! สัตว์ทั้งหลาย มีกายอย่างเดียวกัน มีสัญญาอย่างเดียวกัน มีอยู่; ได้แก่ พวกเทพสุภกิณหะ : นี้คือ วิญญาณฐิติ ประเภทที่ 4.

5. อานนท์ ! สัตว์ทั้งหลาย, เพราะก้าวล่วงเสียได้ซึ่งรูปสัญญาโดยประการทั้งปวง เพราะความดับไปแห่งปฏิฆสัญญา เพราะไม่ใส่ใจนานัตตสัญญา จึงเข้าถึง อากาสานัญจายตนะ มีการทำในใจว่า"อากาศไม่มีที่สุด" ดังนี้ มีอยู่ : นี้คือ วิญญาณฐิติ ประเภทที่ 5.

6. อานนท์ ! สัตว์ทั้งหลาย, เพราะก้าวล่วงเสียได้ซึ่งอากาสานัญจายตนะโดยประการทั้งปวง จึงเข้าถึง วิญญาณัญจายตนะ มีการทำในใจว่า"วิญญาณไม่มีที่สุด" ดังนี้ มีอยู่ : นี้คือ วิญญาณฐิติ ประเภทที่ 6.

7. อานนท์ ! สัตว์ทั้งหลาย, เพราะก้าวล่วงเสียได้ซึ่งวิญญาณัญจายตนะโดยประการทั้งปวง จึงเข้าถึง อากิญจัญญายตนะ มีการทำในใจว่า"อะไรๆไม่มี" ดังนี้ มีอยู่ : นี้คือ วิญญาณฐิติ ประเภทที่ 7.

ส่วน อายตนะอีก 2 นั้น คือ อสัญญีสัตตายตนะ ที่ 1 เนวสัญญานาสัญญายตนะ ที่ 2.

อานนท์ ! ในบรรดาวิญญาณฐิติ 7 และอายตนะ 2 (รวมเป็น 9) นั้น : วิญญาณฐิติประเภทที่ 1 อันใด มีอยู่, คือ สัตว์ทั้งหลาย มีกายต่างกัน มีสัญญาต่างกัน ได้แก่มนุษย์ทั้งหลาย, เทวดาบางพวก และวินิบาตบางพวก. อานนท์ ! ผู้ใดรู้ชัดวิญญาณฐิติที่ 1 นั้น รู้ชัดการเกิด (สมุทัย) แห่งสิ่งนั้น รู้ชัดความดับ (อัตถังคมะ) แห่งสิ่งนั้น รู้ชัดรสอร่อย (อัสสาทะ) แห่งสิ่งนั้น รู้ชัดโทษต่ำทราม (อาทีนวะ) แห่งสิ่งนั้น และรู้ชัดอุบายเป็นเครื่องออก (นิสสรณ ะ) แห่งสิ่งนั้น ดังนี้แล้ว ควรหรือหนอที่ผู้นั้น จะเพลิดเพลินยิ่งซึ่งวิญญาณฐิติที่ 1 นั้น? "ข้อนั้น เป็นไปไม่ได้ พระเจ้าข้า !"

(ในกรณีแห่ง วิญญาณฐิติที่ 2 วิญญาณฐิติที่ 3 วิญญานฐิติที่ 4 วิญญาณฐิติที่ 5 วิญญาณฐิติที่ 6 วิญญาณฐิติที่ 7 และ อสัญญีสัตตายตนะที่ 1 ซึ่งมีลักษณะเฉพาะอย่างดังที่กล่าวแล้วข้างต้น ก็ได้มีการอธิบาย ตรัสถาม และทูลตอบ โดยข้อความทำนองเดียวกันกับในกรณีแห่งวิญญาณฐิติที่ 1 นั้น ทุกประการ ต่างกันแต่ชื่อแห่งสภาพธรรมนั้นๆเท่านั้น. ส่วนเนวสัญญานาสัญญายตนะที่ 2 นั้น จะได้บรรยายด้วยข้อความเต็มอีกครั้งหนึ่ง ดังต่อไปนี้ :-)

อานนท์ ! ในบรรดาวิญญาณฐิติ 7 และอายตนะ 2 (รวมเป็น 9) นั้น : เนวสัญญานาสัญญายตนะ อันใด มีอยู่, อานนท์ ! ผู้ใดรู้ชัดเนวสัญญานาสัญญายตนะนั้น รู้ชัดการเกิดแห่งสิ่งนั้น รู้ชัดการดับแห่งสิ่งนั้น รู้ชัดรสอร่อยแห่งสิ่งนั้น รู้ชัดโทษอันต่ำทรามแห่งสิ่งนั้น และรู้ชัดอุบายเป็นเครื่องออกแห่งสิ่งนั้น ดังนี้แล้ว ควรหรือหนอ ที่ผู้นั้นจะเพลิดเพลินยิ่งซึ่งเนวสัญญานาสัญญายตนะนั้น ? "ข้อนั้น เป็นไปไม่ได้ พระเจ้าข้า !"

อานนท์ ! เมื่อใดแล ภิกษุรู้แจ้งชัดตามเป็นจริง ซึ่งการเกิด การดับ รสอร่อย โทษอันต่ำทราม และอุบายเป็นเครื่องออก แห่งวิญญาณฐิติ 7 เหล่านี้ และแห่งอายตนะ 2 เหล่านี้ด้วย แล้วเป็นผู้หลุดพ้นเพราะความไม่ยึดมั่น ;

อานนท์ ! ภิกษุนี้เรากล่าวว่า เป็นปัญญาวิมุตต์.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

หนังสือที่เกี่ยวข้อง