เบญจขันธ์ เป็นอนัตตา

ภิกษุ ท.! รูป เปนอนัตตา, บุคคลพึงเห็นรูปนั้น ดวยปญญาอันชอบ ตามที่เปนจริงอยางนี้ว่า "นั่น ไมใชของเรา, นั่น ไมใชเรา, นั่น ไมใชตัวตนของเรา" ดังนี้;

ภิกษุ ท.! เวทนา เปนอนัตตา, บุคคลพึงเห็นเวทนานั้น ดวยปญญาอันชอบ ตามที่เปนจริงอยางนี้ว่า "นั่น ไมใชของเรา, นั่น ไมใชเรา, นั่น ไมใชตัวตนของเรา" ดังนี้ ;

ภิกษุ ท.! สัญญา เปนอนัตตา, บุคคล พึงเห็นสัญญานั้น ดวยปญญาอันชอบ ตามที่เปนจริงอยางนี้่ว่า "นั่น ไมใชของเรา, นั่น ไมใชเรา, นั่น ไมใชตัวตนของเรา" ดังนี้ ;

ภิกษุ ท.! สังขารทั้งหลาย เปนอนัตตา, บุคคลพึงเห็นสังขารทั้งหลายเหลานั้นดวยปญญาอันชอบ ตามที่เปนจริงอยางนี้ วา "นั่น ไมใชของเรา. นั่น ไมใชเรา, นั่น ไมใชตัวตนของเรา" ดังนี้ ;

ภิกษุ ท.! วิญญาณ เปนอนัตตา, บุคคลพึงเห็นวิญญาณนั้นดวยปญญาอันชอบ ตามที่เปนจริงอยางนี้ วา "นั่น ไมใชของเรา, นั่น ไมใชเรา, นั่น ไมใชตัวตนของเรา" ดังนี้แล.

- ขนฺธ สํ. 17/28/44.

ภิกษุ ท .! รูป เปนอนัตตา. ภิกษุ ท .! ถารูปจักเปน อัตตาแลวไซร รูปนี้ ก็ไมพึงเปนไปเพื่ออาพาธ (ความถูกเบียดเบียนดวยโรคเปนตน); อนึ่ง สัตว จะพึงไดในรูปตามปรารถนาวา 'รูปของเรา จงเปนอยางนี้เถิด, รูปของเรา อยาไดเปนอยางนั้นเลย' ดังนี้. ภิกษุ ท.! แตเพราะเหตุที่ รูปเปนอนัตตา รูป จึงเปนไปเพื่ออาพาธ; อนึ่ง สัตวยอมไมไดในรูปตามปรารถนาวา 'รูปของเราจงเปนอยางนี้เถิด. รูปของเรา อยาไดเปนอยางนั้นเลย' ดังนี้.

ภิกษุ ท .! เวทนา เปนอนัตตา. ภิกษุ ท .! ถาเวทนา จักเปนอัตตาแลวไซร เวทนานี้ ก็ไมพึงเปนเพื่ออาพาธ; อนึ่ง สัตวจะพึงไดในเวทนาตามปรารถนาวา 'เวทนาของเรา จงเปนอยางนี้เถิด, เวทนาของเราอยาไดเปนอยางนั้นเลย ดังนี้. ภิกษุ ท.! แตเพราะเหตุที่ เวทนา เปนอนัตตาเวทนา จึงเปนเพื่ออาพาธ; อนึ่ง สัตว ยอมไมไดในเวทนาตามปรารถนาวา 'เวทนาของเรา จงเปนอยางนี้เถิด, เวทนาของเรา อยาไดเปนอยางนั้นเลย' ดังนี้.

ภิกษุ ท.! สัญญา เปนอนัตตา. ภิกษุ ท.! ถาสัญญา จักเปนอัตตาแลวไซร สัญญานี้ ก็ไมพึงเปนไปเพื่ออาพาธ; อนึ่ง สัตว จะพึงไดในสัญญาตามปรารถนาวา 'สัญญาของเรา จงเปนอยางนี้เถิด, สัญญาของเราอยาไดเปนอยางนั้นเลย' ดังนี้. ภิกษุ ท.! แตเพราะเหตุที่ สัญญา เปนอนัตา สัญญา จึงเปนไปเพื่ออาพาธ; อนึ่ง สัตวยอมไมไดในสัญญาตามปรารถนาวา 'สัญญาของเรา จงเปนอยางนี้เถิด, สัญญาของเรา อยาไดเปนอยางนั้นเลย' ดังนี้.

ภิกษุ ท .! สังขารทั้งหลาย เปนอนัตตา. ภิกษุ ท .! ถาสังขารทั้งหลาย จักเปนอัตตาแลวไซร สังขารทั้งหลายเหลานี้ ก็ไมพึงเปนไปเพื่ออาพาธ; อนึ่ง สัตว จะพึงไดในสังขารทั้งหลายตามปรารถนาวา 'สังขารทั้งหลายของเรา จงเปนอยางนี้เถิด, สังขารทั้งหลายของเรา อยาไดเปนอยางนั้นเลย 'ดังนี้. ภิกษุ ท.! แตเพราะเหตุที่สังขารทั้งหลายเปนอนัตตา สังขารทั้งหลายจึงเปนไปเพื่ออาพาธ; อนึ่ง สัตว ยอมไมไดในสังขารทั้งหลายตามปรารถนาวา'สังขารทั้งหลายของเรา จงเปนอยางนี้เถิด, สังขารทั้งหลายของเรา อยาไดเปนอยางนั้นเลย' ดังนี้.

ภิกษุ ท.! วิญญาณ เปนอนัตตา. ภิกษุ ท.! ถาวิญญาณ จักเปนอัตตาแลวไซร วิญญาณนี้ก็ไมพึงเปนไปเพื่ออาพาธ; อนึ่ง สัตว จะพึงไดในวิญญาณตามปรารถนาวา 'วิญญาณของเรา จงเปนอยางนี้เถิด, วิญญาณของเรา อยาไดเปนอยางนั้นเลย' ดังนี้ ภิกษุ ท.! แตเพราะเหตุที่ วิญญาณเป็นอนัตตา วิญญาณจึงเป็นไปเพื่ออาพาธ; อนึ่ง สัตว ยอมไมไดในวิญญาณตามปรารถนาวา 'วิญญาณของเรา จงเปนอยางนี้เถิด, วิญญาณของเรา อยาไดเปนอยางนั้นเลย' ดังนี้.....

ภิกษุ ท .! เพราะฉะนั้น ในกรณีนี้, รูป ชนิดใดชนิดหนึ่งมีอยู จะเปนอดีตอนาคตหรือปจจุบันก็ตาม เปนภายในหรือภายนอกก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตาม มีในที่ไกลหรือใกลก็ตาม, รูปทั้งปวงนั้น อันใคร ๆ พึงเห็นดวยปญญาอันชอบ ตามที่เปนจริงอยางนี้วา 'นั่นไมใชของเรา. นั่น ไมใชเรา, นั่น ไมใชตัวตนของเรา' ดังนี้.

ภิกษุ ท.! เวทนา ชนิดใดชนิดหนึ่งมีอยูจะเปนอดีตอนาคตหรือปจจุบันก็ตาม เปนภายในหรือภายนอกก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตาม มีในที่ไกลหรือใกลก็ตาม, เวทนาทั้งปวงนั้น อันใคร ๆ พึงเห็นดวยปญญาอันชอบ ตามที่เปนจริงอยางนี้วา 'นั่น ไมใชของเรา, นั่นไมใชเรา, นั่น ไมใชตัวตนของเรา' ดังนี้.

ภิกษุ ท! สัญญา ชนิดใดชนิดหนึ่งมีอยูจะเปนอดีตอนาคตหรือปจจุบันก็ตาม เปนภายในหรือภายนอกก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตาม มีในที่ไกลหรือใกลก็ตาม, สัญญาทั้งหลายทั้งปวงเหลานั้น อันใครๆ พึงเห็นดวยปญญาอันชอบ ตามที่เปนจริงอยางนี้วา 'นั่น ไมใชของเรา, นั่นไมใชเรา, นั่น ไมใชตัวตนของเรา' ดังนี้.

ภิกษุ ท! สังขารทั้งหลาย ชนิดใดชนิดหนึ่งมีอยูจะเปนอดีตอนาคตหรือปจจุบันก็ตาม เปนภายในหรือภายนอกก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตามเลวหรือประณีตก็ตาม มีในที่ไกลหรือใกลก็ตาม, สังขารทั้งหลายทั้งปวงเหลานั้น อันใคร ๆ พึงเห็นดวยปญญาอันชอบ ตามที่เปนจริงอยางนี้วา 'นั่น ไมใชของเรา, นั่น ไมใชเรา, นั่น ไมใชตัวตนของเรา' ดังนี้.

ภิกษุ ท.! วิญญาณ ชนิดใดชนิดหนึ่งมีอยู ะเปนอดีตอนาคตหรือปจจุบันก็ตาม เปนภายในหรือภายนอกก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตาม มีในที่ไกลหรือใกลก็ตาม, วิญญาณทั้งปวงนั้น อันใคร ๆ พึงเห็นดวยปญญาอันชอบ ตามที่เปนจริงอยางนี้วา 'นั่น ไมใชของเรา, นั่นไมใชเรา, นั่น ไมใชตัวตนของเรา' ดังนี้ แล.

- ขนฺธ. สํ 17/82-84/127-129.

ภิกษุ ท.! เพราะฉะนั้น ในกรณีนี้, สิ่งใดมิใชของพวกเธอ, พวกเธอจงละสิ่งนั้นเสีย, สิ่งนั้น อันพวกเธอละไดแลว จักเปนไปเพื่อประโยชนสุขแกพวกเธอเอง ตลอดกาลนาน . ภิกษุ ท .! ก็สิ่งใดเลา มิใชของพวกเธอ ?

ภิกษุ ท.! รูป มิใชของพวกเธอ, พวกเธอจงละรูปนั้นเสีย; รูปนั้น อันพวกเธอละไดแลว จักเปนไปเพื่อประโยชนสุขแกพวกเธอเอง ตลอดกาลนาน

ภิกษุ ท.! เวทนา มิใชของพวกเธอ, พวกเธอจงละเวทนานั้นเสีย; เวทนานั้น อันพวกเธอละไดแลว จักเปนไปเพื่อประโยชนสุขแกพวกเธอเอง ตลอดกาลนาน.

ภิกษุ ท.! สัญญา มิใชของพวกเธอ, พวกเธอจงละสัญญานั้นเสีย; สัญญานั้น อันพวกเธอละไดแลว จักเปนไปเพื่อประโยชนสุขแกพวกเธอเอง ตลอดกาลนาน.

ภิกษุ ท.! สังขารทั้งหลาย มิใชของพวกเธอ, พวกเธอจงละสังขารทั้งหลายเหลานั้นเสีย; สังขารทั้งหลายเหลานั้น อันพวกเธอละไดแลว จักเปนไปเพื่อประโยชนสุขแกพวกเธอเอง ตลอดกาลนาน.

ภิกษุ ท.! วิญญาณ มิใชของพวกเธอ, พวกเธอจงละวิญญาณนั้นเสีย; วิญญาณนั้น อันพวกเธอละไดแลว จักเปนไปเพื่อประโยนสุขแกพวกเธอเอง ตลอดกาลนาน.

ภิกษุ ท.! พวกเธอจะสําคัญความขอนี้วาอยางไร ? คือขอที่หญาไม กิ่งไมและใบไม ใด ๆ มีอยูในเชตวันนี้, เมื่อคนเขาขนเอามันไปก็ตามเผาเสียก็ตาม หรือกระทําตามความตองการอยางใดอยางหนึ่งก็ตาม; พวกเธอเคยเกิดความคิดอยางนี้บางหรือไม วา "คนเขาขนเอาเราไปบาง เขาเผาเราบางเขาทําแกเราตามความปรารถนาของเขาบาง" ดังนี้ ?

"ขอนั้น หามิได พระเจาขา !" ขอนั้น เพราะเหตุไรเลา ? "เพราะเหตุวานั่น หาไดเปนตัวตน หรือของเนื่องดวยตัวตน ของขาพระองคไม พระเจาขา !"

ภิกษุ ท .! ฉันใดก็ฉันนั้น , คือสิ่งใด มิใชของพวกเธอ, พวกเธอจงละสิ่งนั้นเสีย; สิ่งนั้น อันพวกเธอละไดแลว จักเปนไปเพื่อประโยชนสุขแกพวกเธอเอง ตลอดกาลนาน แล.

- มู. ม. 12/279/287


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

หนังสือที่เกี่ยวข้อง