วิญญาณ เมื่อทำหน้าที่เป็นพืข

ภิกษุ ท.! สิ่งที่ใชเปนพืชมีหาอยางเหลานี้. หาอยางเหลาไหน เลา? หาอยางคือ พืชจากเหงา (มูลพืช), พืชจากตน (ขนฺธพีช), พืชจากตา (ผลุพีช), พืชจากยอด (อคฺคพีช), และพืชจากเมล็ด (เชนขาวเปนตน) เปนคํารบหา (พีชพีช).

ภิกษุ ท.! ถาสิ่งที่ใชเปนพืชหาอยางเหลานี้ ที่ไมถูกทําลาย ยังไมเนาเป่อย ยังไมแหงเพราะลมและแดด ยังมีเชื้องอกบริบูรณอยู และอันเจาของเก็บไวดวยดี, แตดิน น้ำ ไมมี. ภิกษุ ท.! สิิ่งที่ใชเปนพืชหาอยางเหลานั้น จะพึงเจริญงอกงามไพบูลย ไดแลหรือ ?

"หาเปนเชนนั้นไม พระเจาขา !"

ภิกษุ ท.! ถาสิ่งที่ใชเปนพืชหาอยางเหลานี้แหละ ที่ไมถูกทําลายยังไมนาเปอย ยังไมแหงเพราะลมและแดด ยังมีเชื้องอกบริบูรณอยู และอันเจาของเก็บไวดวยดี, ทั้ง ดิน น้ำ ก็มีดวย. ภิกษุ ท .! สิ่งที่ใชเปน พืชหาอยางเหลานั้นจะพึงเจริญงอกงามไพบูลย ไดมิใชหรือ ?

"อยางนั้น พระเจาขา !"

ภิกษุ ท.! วิญญาณฐิติ สี่อยาง (รูป เวทนา สัญญา สังขาร) พึงเห็นวาเหมือนกับ ดิน. ภิกษุ ท .! นันทิราคะ พึงเห็นวาเหมือนกับ น้ำ. ภิกษุ ท.! วิญญาณ ซึ่งประกอบดวยปจจัย (คือกรรม) พึงเห็นวาเหมือนกับ พืชสด ทั้งหานั้น.

ภิกษุ ท.! วิญญาณ ซึ่งเขาถือเอา รูป ตั้งอยูก็ตั้งอยูได, เปนวิญญาณที่มีรูปเปนอารมณ มีรูปเปนที่ตั้งอาศัย มีนันทิเปนที่เขาไปสองเสพก็ถึงความเจริญ งอกงาม ไพบูลย ได;

ภิกษุ ท.! วิญญาณ ซึ่งเขาถือเอา เวทนา ตั้งอยู ก็ตั้งอยูได, เปนวิญญาณที่มีเวทนาเปนอารมณ มีเวทนาเปนที่ตั้งอาศัย มีนันทิเปนที่เขาไปสองเสพ ก็ถือความเจริญ งอกงาม ไพบูลย ได;

ภิกษุ ท.! วิญญาณ ซึ่งเขาถือเอา สัญญา ตั้งอยู ก็ตั้งอยูได, เปนวิญญาณที่มีสัญญาเปนอารมณ มีสัญญาเปนที่ตั้งอาศัย มีนันทิเปนที่เขาไปสองเสพ ก็ถึงความเจริญ งอกงาม ไพบูลย ได;

ภิกษุ ท.! วิญญาณ ซึ่งเขาถือเอา สังขาร ตั้งอยูก็ตั้งอยูได, เปนวิญญาณที่มีสังขารเปนอารมณ มีสังขารเปนที่ตั้งอาศัย มีนันทิเปนที่เขาไปสองเสพ ก็ถึงความเจริญ งอกงาม ไพบูลย ได.

ภิกษุ ท.! ผูใด จะพึงกลาวอยางนี้ วา "เราจักบัญญัติ ซึ่งการมาการไป การจุติ การอุบัติ ความเจริญ ความงอกงาม และความไพบูลย ของวิญญาณ โดยเวนจากรูป เวนจากเวทนา เวนจากสัญญา และเวนจากสังขาร" ดังนี้นั้น, นี่ไมใชฐานะที่จักมีไดเลย.

- ขนฺธ. สํ. 17/67/106-107.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

หนังสือที่เกี่ยวข้อง