ถ้าไม่รู้เบญจขันธ์ โดยนัยอริยสัจ 4 ก็ยังไม่ทรงปฏิญาเป็นพระพุทธเจ้า

ภิกษุ ท.! ตลอดกาลเพียงใด, เรายังไมไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งอุปาทานขันธทั้งหาเหลานี้ โดยปริวัฏฏสี่ ตรงตามที่เปนจริง; เราก็ยังไมปฏิญญาอยูเพียงนั้นวา เปนผูรูพรอมเฉพาะแลว ซึ่งอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ ในโลกพรอมทั้งเทวโลก มารโลก พรหมโลก, ในหมูสัตว พรอมทั้งสมณพราหมณพรอมทั้งเทวดาและมนุษย.

ภิกษุ ท.! เมื่อใดแล, เราไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งอุปาทานขันธทั้งหาเหลานี้ โดยปริวัฏฏสี่ ตรงตามที่เปนจริง; เมื่อนั้นแหละ, เราจึงปฏิญญาไดวาเปนผูรูพรอมเฉพาะแลว ซึ่งอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ ในโลก พรอมทั้งเทวโลกมารโลก พรหมโลก, ในหมูสัตว พรอมทั้งสมณพราหมณ พรอมทั้งเทวดาและมนุษย.

ภิกษุ ท.! ปริวัฏฏสี่นั้น เปนอยางไรเลา ? ปริวัฎฎสี่นั้นคือ :-

(๑) เราไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่ง รูป, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งความกอขึ้นของรูป, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งความดับไมเหลือของรูป, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งทางดําเนินใหถึงความดับไมเหลือของรูป.

(๒) เราไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่ง เวทนา, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งความกอขึ้นของเวทนา, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งความดับไมเหลือของเวทนา, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งทางดําเนินใหถึงความดับไมเหลือของเวทนา.

(๓) เราไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่ง สัญญา, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งความกอขึ้นของสัญญา, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งความไมเหลือของสัญญา, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งทางดําเนินใหถึงความดับไมเหลือของสัญญา.

(๔) เราไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่ง สังขาร ทั้งหลาย, ไดรูชัดแจงยิ่งแลวซึ่งความกอขึ้นของสังขารทั้งหลาย, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งความดับไมเหลือของสังขารทั้งหลาย, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งทางดําเนินใหถึงความดับไมเหลือของสังขารทั้งหลาย.

(๕) เราไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่ง วิญญาณ, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งความกอขึ้นของวิญญาณ, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งความดับไมเหลือของวิญญาณ, ไดรูชัดแจงยิ่งแลว ซึ่งทางดําเนินใหถึงความดับไมเหลือของวิญญาณ.

ภิกษุ ท.! เหลานี้แหละ ชื่อวา ปริวัฏฏสี่อยางนั้น.

(ขอความที่ละเอียดยิ่งไปกวานี้ ตลอดถึงผลของการรู จนทําใหเปนเกพลี หาดูไดจากหนังสือปฏิจจ. โอ. หนา.๓๓๘ ตั้งแตคําวา "ดูกอนภิกษุทั้งหลาย ! ก็รูปเปนอยางไรเลา ?"…เปนตนไป จึงถึงหนา ๓๔๒ จบลงที่คําวา… "วัฏฏยอมไมมี เพื่อจะบัญญัติ แกบุคคลเหลานั้น".).

- ขนฺธ. สํ. 17/72-75/112-117.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

หนังสือที่เกี่ยวข้อง