(ก. ความจริงตามแบบของชาวโลกตามธรรมชาติ)

ภารทวาชะ ! เมื่อกอนทานไดถึงความเชื่อ (อยางใดอยางหนึ่งลงไปแลว) มาบัดนี้ทานกลาวมันวา (เปนเพียง) สิ่งที่ไดยินไดฟงมา. ภารทวาชะ ! สิ่งทั้งหานี้ อยางที่เราเห็น ๆ กันอยูในบัดนี้ เปนสิ่งที่มีผลเปน ๒ ฝาย. สิ่งทั้งหานั้น คืออะไรเลา ? คือ ความเชื่อ (วาจริง), ความชอบใจ (วาจริง), เรื่องที่ฟงตาม ๆ กันมา (วาจริง), ความตริตรึกไปตามเหตุผลที่แวดลอม (วาจริง), และขอยุตติที่ทนไดตอการเพงพินิจดวยความเห็นของเขา (วาจริง), ดังนี้ นี่แหละคือสิ่งทั้งหาที่เราเห็น ๆ กันอยูในบัดนี้ ซึ่งเปนสิ่งที่มีผลเปน ๒ ฝาย. ภารทวาชะ ! สิ่งที่เชื่อ กันแลวเปนอยางดีนั่นแหละ ก็มีอยู, แตวาสิ่งนั้นเปนของเปลา เปนของไมจริง เปนของเท็จ อยูก็มี; แม สิ่งที่ไมเชื่อกัน แลวเปนอยางดี ก็มีอยู, แตวาสิ่งนั้นกลับเปนของจริง ของแท ของไมผิดเปนอยางอื่น อยูก็มี. ภารทวาชะ ! สิ่งที่ชอบใจ กันแลวเปนอยางดีนั่นแหละ ก็มีอยู, แตวาสิ่งนั้นเปนของเปลา เปนของไมจริง เปนของเท็จ อยูก็มี; แม สิ่งที่ไมชอบใจ กันแลวเปนอยางดี ก็มีอยู, แตวาสิ่งนั้นกลับเปนของจริง ของแท ของไมผิดเปนอยางอื่น อยูก็มี. ภารทวาชะ ! สิ่งที่ไดฟงตามกันมาแลวเปนอยางดีนั่นแหละ ก็มีอยู, แตวาสิ่งนั้นเปนของเปลาเปนของไมจริง เปนของเท็จอยูก็มี; แม สิ่งที่ไมไดฟงตามกัน มาแลวเปนอยางดี ก็มีอยู, แตวาสิ่งนั้นกลับเปนของจริง ของแท ของไมผิดเปนอยางอื่น อยูก็มี. ภารทวาชะ! สิ่งที่ไดตริตรึก กันมาแลวเปนอยางดีนั่นแหละ ก็มีอยู, แตวาสิ่งนั้นกลับเปนของเปลา เปนของไมจริง เปนของเท็จอ ยูก็มี; แม สิ่งที่ไมไดตริตรึก กันมาแลวเปนอยางดี ก็มีอยู, แตวาสิ่งนั้นกลับเปนของจริง ของแทของไมผิดเปนอยางอื่น อยูก็มี. ภารทวาชะ! สิ่งที่ไดเพงพินิจ กันมาแลวเปนอยางดีนั่นแหละ ก็มีอยู, แตวาสิ่งนั้นกลับเปนของเปลา เปนของไมจริง เปนของเท็จ อยูก็มี; แม สิ่งที่ไมไดเพงพินิจ กันมาแลวเปนอยางดี ก็มีอยู, แตวาสิ่งนั้นกลับเปนของจริง ของแท ของไมผิดเปนอยางอื่น อยูก็มี. ภารทวาชะ ! วิญูชนผูจะตามรักษาไวซึ่งความจริง อยาพึงถึงซึ่งการสันนิษฐานโดยสวนเดียววา "อยางนี้เทานันจริง, อยางอื่นเปลา" ดังนี้

"ขาแตพระโคดมผูเจริญ ! การตามรักษาไวซึ่งความจริง (สจฺจานุรกฺขณา) นั้น มีไดดวยการกระทําเพียงเทาไร ? บุคคลจะตามรักษาไวซึ่งความจริงนั้นได ดวยการกระทําเพียงเทาไร ? ขาพเจาขอถามพระโคดมผูเจริญถึง วิธีการตามรักษาไวซึ่งความจริง."

(ตอไปนี้พระผูมีพระภาคเจา ไดตรัสวิธี การตามรักษาไวซึ่งความจริง ในลักษณะที่ไมใหถือเอาดวยความยึดมั่นความที่ตนเชื่อ ตามที่ตนชอบใจ ตามที่ตนไดยินไดฟงมาเปนตน :-)


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

หนังสือที่เกี่ยวข้อง