เมื่อประพฤติถูกทาง กิริยาที่ไปนิพพานเบาสบายเหมือนไม้ลอมนำ้

ภิกษุ ท.! พวกเธอไดเห็น ทอนไมใหญโนน ซึ่งลอยมาโดยกระแสแมน้ําคงคาหรือไม ? ภิกษุทั้งหลายกราบทูลวา "ไดเห็นแลว พระเจาขา !"

ภิกษุ ท.! ถาทอนไมนั้น จะไมเขาไปติดเสียที่ ฝงใน หรือฝงนอก, ไมจมเสียในกลางน้ํา, ไมขึ้นไปติดแหงอยูบนบก, ไมถูกมนุษยจับไว, ไมถูกอมนุษยจับไว, ไมถูกเกลียวน้ำวนวนไว, ไมผุเสียเองในภายใน ไซร, ทอนไมทกลาวถึงนี้ จักลอยไหลพุงออกไปสูทะเล เพราะเหตุวา ลําแมน้ำคงคาโนมนอมลุมลาด เอียงเทไปสูทะเล, อุปมานี้ฉันใด; ภิกษุ ท.! อุปไมยก็ฉันนั้นเหมือนกัน, แมพวกเธอทั้งหลาย : ถาพวกเธอไมเขาไปติดเสียที่ฝงใน, ไมเขาไปติดเสียที่ฝงนอก, ไมจมเสียในทามกลาง, ไมติดแหงอยูบนบก, ไมถูกมนุษยจับไว, ไมถูกอมนุษยจับไว, ไมถูกเกลียวน้ำวนวนไว, ไมเนาเสียเองในภายในไซร, พวกเธอก็จะเล ื่อนไหลไปสูนิพพาน เพราเหตุวา สัมมาทิฏฐิ มีธรรมดาที่โนมนอม ลุมลาด เอียงเทไปสูนิพพาน. ฯลฯ.

ภิกษุ ท.! คําวา 'ฝงใน' เปนชื่อของอายตนะภายใน ๖ อยาง คําวา 'ฝงนอก' เปนชื่อของอายตนะภายนอก ๖ อยาง. คําวา 'จมเสียในทามกลาง' เปนชื่อของนันทิราคะ. คําวา 'ขึ้นไปติดแหงอยูบนบก' เปนชื่อของอัสมิมานะ (ความสําคัญวาเรามีเราเปน). คําวา 'ถูกมนุษยจับไว' ไดแกภิกษุในกรณีนี้ เปนผูระคนดวยคฤหัสถ เพลิดเพลินดวยกัน โศกเศราดวยกัน, มีสุข เมื่อคฤหัสถเหลานั้นมีสุข, เปนทุกข เมื่อคฤหัสถเหลานั้นเปนทุกข, ประกอบการงานในกิจการที่บังเกิดขึ้นแกคฤหัสถเหลานั้นดวยตน : ภิกษุนี้ เราเรียกวาผูถูกมนุษยจับไว. คําวา 'ถูกอมนุษยจับไว' ไดแก ภิกษุบางรูป ในกรณีนี้ ประพฤติพรหมจรรย โดยตั้งความปรารถนาเทพนิกายชั้นใดชั้นหนึ่ง วา ดวยศีลนี้ หรือดวยวัตรนี้หรือวาดวยตบะนี้ เราจักไดเปนเทวดาผูมีศักดาใหญ หรือเปนเทวดาผูที่ศักดานอยอยางใดอยางหนึ่ง ดังนี้ : ภิกษุนี้ เราเรียกวาผูถูกอมนุษยจับไว คําวา 'ถูกเกลียวน้ำวนวนไว' เปนชื่อของกามคุณ ๕ ภิกษุเปนผูเนาเสียเองในภายใน คืออยางไรเลา ? คือ ภิกษุบางรูปในกรณีนี้ เปนคนทุศีล มีความเปนอยูลามกไมสะอาด มีความประพฤติชนิดที่ตนเองนึกแลวก็กินแหนงตัวเอง มีการกระทําที่ตองปกปดซอนเรน ไมใชสมณก็ปฏิญญาวาเปนสมณะ ไมใชคนประพฤติพรหมจรรยก็ปฏิญญาวาเปนคนประพฤติพรหมจรรย เปนคนเนาใน เปยกแฉะมีสัญชาติหมักหมมเหมือนบอที่เทขยะมูลฝอย; ภิกษุนี้ เราเรียกวา ผูเนาเสียเองในภายใน แล.

- สฬา. สํ. 18/223-224/322-323.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

หนังสือที่เกี่ยวข้อง